Z inicjatywy Wydziału Zdrowia Starostwa Powiatowego w Sochaczewie w ubiegłym roku zorganizowane zostały na terenie całego powiatu od października do grudnia badania profilaktyczne próchnicy zębów u dzieci z klas „0”. Celem było wychwycenie wczesnej próchnicy, powiadomienie rodziców o wynikach badań, zwłaszcza o konieczności leczenia, oraz ocena skali problemu w powiecie. Sprawozdanie z przebiegu i wyników badań przedstawił na posiedzeniu Zarządu Powiatu dyrektor Wydziału Zdrowia Sylwester Szymański.
Zaproszenie do współpracy przyjęli lekarze stomatolodzy – Wanda Jankowska – Wydrych wraz zespołem Poradni Stomatologicznej ZOZ w Sochaczewie (przebadała dzieci z miasta i gminy Sochaczew, gmin Nowa Sucha i Młodzieszyn), Violetta Nowacka (Rybno), Ewa Przybylska (Teresin), Beata Domagała – Dragan (Iłów), Aneta Bołoz (Brochów).
Na terenie powiatu jest 29 szkół podstawowych, które prowadzą oddziały przedszkolne oraz 7 przedszkoli. W programie wzięło udział 25 szkół i 4 przedszkola. Do programu nie zgłosiły się szkoły w Janowie, Kamionie (gm. Młodzieszyn), Szymanowie (gm. Teresin) i Mokasie (gm. Sochaczew) oraz przedszkola nr 1 i nr 6 w Sochaczewie i Społeczne Przedszkole Integracyjne z Teresina.
Udało się ogółem przebadać 626 uczniów kl. „0”, co stanowi 58,78 proc. całej populacji 6-latków chodzących do „zerówek”. Najlepszą frekwencję osiągnięto w gm. Brochów – 100,00 proc. przebadanych dzieci, najsłabszą - w gm. Teresin (14,86 proc.). Mała liczba dzieci, które zgłosiły się do stomatologa w Teresinie wynikała zapewne ze sposobu organizacji badań. Gminy zobowiązały się, że w razie potrzeby zorganizują dojazd 6-latków do gabinetów stomatologicznych. Przedstawiciele szkół indywidualnie umawiali się ze stomatologiem na konkretny termin i miejsce przeglądu. Inaczej zorganizowano badanie w gminie Teresin. Wywieszono w szkołach informację o prowadzonej akcji. Zainteresowani rodzice mieli indywidualnie zgłaszać się z dziećmi do dentysty.
W gminach, gdzie na badania dzieci docierały całą grupą wraz z opiekunem, frekwencja była wyższa.
Przypadek zrządził, że w czasie realizacji programu wiele dzieci chorowało na ospę, co także negatywnie wpłynęło na liczbę zgłaszających się na badania.
Prowadząc przegląd uzębienia 6-latków stomatolodzy zwracali uwagę na obecność próchnicy zębów mlecznych, zębów stałych oraz na wady zgryzu. Rodzice otrzymywali „Kartę kontrolnego badania stomatologicznego” zawierającą informacje o stanie uzębienia dziecka oraz zalecenia co do dalszego postępowania.
W grupie badanej (626 osoby) u 370 sześciolatków stwierdzono próchnicę zębów mlecznych, co stanowi 59,11 proc. przebadanych. Największy odsetek zanotowano w gminach: Brochów (93,75) i Iłów (92,96), najmniejszy - w Sochaczewie (46,32) oraz gminach: Sochaczew (45,45) i Nowa Sucha (50,98).
Próchnicę zębów stałych odnotowano u 164 dzieci, co stanowi 26,20 proc. badanych. Analizując sytuację w poszczególnych gminach wyraźnie widać znaczne różnice. W gm. Rybno próchnicę zębów stałych ma 2,63 proc. badanych, w gm. Brochów – 6,25, natomiast w gm. Teresin aż 45,45 proc. (z uwagi na niewielki procent przebadanych dzieci trudno mówić o grupie reprezentatywnej, więc wyniki mogą odbiegać od stanu faktycznego). Wysoki odsetek dzieci z próchnicą zębów stałych odnotowano także w gminach Nowa Sucha, Iłów i Sochaczew - wyniósł on ponad 35 proc..
Uzyskane na terenie powiatu sochaczewskiego wyniki są niepokojące, zwłaszcza jeśli chodzi o próchnicę zębów stałych – praktycznie u progu swojego życia ponad 25 proc. dzieci ma chore zęby, które powinny im służyć przez kilkadziesiąt kolejnych lat.
Do ortodonty skierowano w całym powiecie 162 sześciolatków, co oznacza że 25,88 proc. z nich ma wady zgryzu. W poszczególnych gminach ok. 25 proc. dzieci wymaga korekty tej wady. Od średniej znacząco odbiegły gminy: Iłów (52,11 proc.) oraz Młodzieszyn (16,67 proc.) i Teresin (4,55 proc.).
Generalnie uwzględniając liczbę dzieci z próchnicą zębów mlecznych, stałych i wadami zgryzu najtrudniejsza sytuacja występuje na terenie gminy Iłów, gdzie próchnica zębów o połowę przekracza średnią wartość dla całego powiatu, a wady zgryzu ponad dwukrotnie przekraczają średnią powiatową.
Wydział Zdrowia planuje co rok rozszerzać program włączając kolejne klasy „0”, jednocześnie badając ponownie dzieci, objęte programem w poprzednim roku. Poprzez cykliczne badanie tej samej grupy można stwierdzić czy program przyniósł oczekiwane efekty – czy ta forma profilaktyki mobilizuje rodziców do leczenia dzieci i tym samym czy poprawił się stan ich uzębienia.
Odpłatność za badanie w wysokości 2 zł za jedno przebadane dziecko została ustalona w porozumieniu z kierownikiem Działu Stomatologii ZOZ Sochaczew i zaakceptowana przez Zarząd Powiatu. Ponadto Powiat miał pokrywać koszty dojazdu stomatologa do szkół.
Wg planu koszt badania wszystkich dzieci na terenie powiatu miał wynieść 2.128 zł. Orientacyjne koszty dojazdu lekarzy określone zostały na ok. 280 zł. Koszty obsługi, tj. przygotowania druków sprawozdawczych oraz informacji dla rodziców, zaplanowano na 246 zł.
Warto zaznaczyć, że część lekarzy - Violetta Nowacka z Rybna, Ewa Przybylska z Teresina oraz Beata Domagała – Dragan z Iłowa zrezygnowały z wynagrodzenia za udział w programie. Poza tym wszyscy dentyści zrezygnowali ze zwrotu kosztów dojazdu do dzieci. W związku z tym koszty badań zamknęły się kwotą 990 zł, a całkowity koszt realizacji programu „Profilaktyka próchnicy u dzieci klas „0” w 2003 roku wyniósł 1.217,85 zł.
Zarząd Powiatu wyraził podziękowanie dla uczestniczących w badaniach lekarzy – wolontariuszy, postanawiając wprowadzić inicjatywę badań do corocznego planu działań, mającego na celu poprawę stanu zdrowia dzieci i młodzieży.
Na podstawie sprawozdania Wydziału Zdrowia Andrzej Wach